Middels deze blog willen wij de aandacht vestigen op het prachtige empowerment non-profit initiatief ‘Vrouwen uit Hebron‘ en hun traditionele Tatreez borduurwerken.
Women in Hebron is een Palestijnse non-profit coöperatie met het Fairtrade keurmerk. Het is bedoeld om Palestijnse vrouwen en hun gezinnen sterker te maken doordat de vrouwen een klein inkomen verdienen om hun gezinnen mede te onderhouden. Tevens houdt het de Palestijnse cultuur levend en kan het ambacht doorgegeven worden van moeder op dochter.
Door de productie en verkoop van traditionele Palestijnse tatreez handwerkartikelen, zoals sjaals, traditionele jurken en sieraden worden ze financieel onafhankelijk.
We hebben op dit moment een kleine voorraad van enkele sjaals, portemonnees en kleine tasjes. Alles met de hand geborduurd. Een prachtig item voor jezelf of om cadeau te doen. Hopelijk volgt er binnenkort een nieuwe zending.
Wie zijn de Vrouwen uit Hebron?
Women in Hebron is een Palestijnse non-profit fairtrade coöperatie onder de Idna Cooperative Association for Embroidery and Handicrafts. Idna is een middelgrote Palestijnse stad met ongeveer 25.000 inwoners, gelegen ten zuidwesten van Hebron op de Westelijke Jordaanoever.
Women in Hebron werd opgericht als onderdeel van de inspanningen van de coöperatieve vereniging om vrouwen in het district Hebron de middelen te bieden om voor zichzelf en hun families te zorgen door de productie en verkoop van Palestijnse ambachtsitems.
Opgericht in 2005 begon Nawal met de verkoop op de souk (markt) in Oude Stad van Hebron. In de loop van de tijd sloten steeds meer vrouwen zich aan bij de coöperatie en boden zij hun handwerkproducten aan. Op het hoogtepunt waren dat 150 vrouwen uit Hebron en de omliggende dorpen. Helaas gooide corona roet in het eten en moest de winkel een jaar lang sluiten. Nu Heeft Layla het werk van haar zus overgenomen en zijn er nog zo’n 30 vrouwen actief. Helaas is het toerisme in Hebron ook geen stabiele factor en blijft het moeilijk om de producten aan de man te brengen. Nu bieden wij de vrouwen een kans om via onze website hun handwerk te verkopen en een klein inkomen te vergaren voor hun gezinnen.
Toen de oprichter en directeur, Nawal Slemiah, in 2005 items begon te verkopen in de oude stadssouq (markt) van Hebron in het bezette H2-gebied, op korte afstand van de Ibrahimi-moskee, is de organisatie gegroeid van een kleine tafel langs de hoofdstraat van de markt tot een vast onderdeel in de oude stad. Als gevolg van onze ambachtsverkoop via Women in Hebron kon de Idna Cooperative Association een klein gemeenschapscentrum openen in het dorp Idna, waar leden van de vereniging samen kunnen komen om hun werk te doen, deel te nemen aan educatieve programma’s en te socialiseren met hun collega’s.
De honderdvijftig vrouwen die de verkochte items produceren, komen uit heel het district Hebron, uit acht steden en dorpen. De opbrengst van de verkoop voorziet hen en hun families van extra inkomen dat anders niet verkregen kon worden via deeltijdwerk.
Hun werk is gebaseerd op het idee dat de ontwikkeling van Palestijnse ambachten meer is dan alleen een inkomsten genererend project. Het is op zichzelf een daad van gemeenschapsversterking, van het eren van de rol van vrouwen in onze samenleving, en een middel om sumud – standvastigheid – te tonen in het gezicht van de bezetting van Palestina en de schade die het heeft toegebracht aan de mensen van Hebron.
Onderstaande blog komt via PAX voor Vrede:
14 juli 2022
In maart 2022 zijn de twee eerste Nederlandse waarnemers van het EAPPI programma (Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel) afgereisd, om gedurende drie maanden ‘beschermende aanwezigheid’ te bieden aan Palestijnse burgers en gemeenschappen op de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. De afgelopen twee jaar was dit onmogelijk vanwege corona. Sandra zit in Hebron. Ze verwerkt haar indrukken in de onderstaande blogs.
‘I believe in the power of women, we should support each other and help each other to build confidence’
Leyla (61) – winkelier Women in Hebron
Dagelijks maken we een wandeling door de oude stad in Hebron. Onze aanwezigheid biedt bescherming aan de winkeliers die geregeld te maken hebben met intimidatie en geweld van kolonisten. Een van de winkeliers die we tijdens ons werk in de souk (markt) regelmatig bezoeken, is Leyla. Ze runt een winkel van Women in Hebron: een Palestijnse non-profit fairtrade coöperatie die is opgericht om de positie van vrouwen in en om Hebron te versterken. Door de productie en verkoop van Palestijnse handwerkartikelen, zoals sjaals, traditionele jurken en sieraden worden ze financieel onafhankelijk.
Thuisblijven of scheiden
Nadat Nawal Slemiah de coöperatie in 2005 oprichtte, vroeg ze haar zus Leyla in 2007 om een winkel te openen in de souk van Hebron. Sindsdien is Leyla zes dagen per week in de winkel te vinden. Ze is de enige vrouwelijke eigenaar en verkoper in de souk, iets waar ze trots op is en waarvoor ze een lange weg heeft moeten afleggen.
‘Toen ik mijn man vertelde dat ik de winkel zou gaan openen zei hij: je hebt een keuze: of je blijft thuis of ik zal van je scheiden. Zonder een moment te twijfelen heb ik geantwoord dat we zouden scheiden. Ik ben met hem getrouwd toen ik 16 was en ik wilde meer zien van het leven. Ik kan niet mijn hele leven thuisblijven, koken, schoonmaken en zijn geklaag aanhoren. Ik wilde mezelf ontwikkelen. Ik ben niet geboren om tussen vier muren te blijven. Ik wilde mijn eigen geld verdienen. Gewoon omdat ik dat kan.’
De settler tour
Inmiddels verdient ze al vijftien jaar haar eigen geld, met pieken en dalen. Het toerisme in Hebron is instabiel en Covid-jaren waren extra lastig. Ze heeft de winkel ruim een jaar moeten sluiten vanwege restricties en het gebrek aan toeristen. Haar winkel is nu weer open maar er zijn weinig toeristen. Daardoor is de coöperatie Women in Hebron gekrompen van 150 vrouwen naar 30 vrouwen. Het is een grote wens om ook de andere vrouwen weer werk te kunnen bieden, maar volgens Leyla ziet de nabije toekomst niet rooskleurig in: ‘Toeristen blijven liever in Jeruzalem. Ze zijn bang om naar Hebron te komen vanwege de slechte reputatie, alle controleposten en de settler tour.’
De settler tour is een georganiseerde tour met Israëlische kolonisten door de souk van Hebron. Het gaat vaak om grote groepen die worden begeleid en beschermd door Israëlische militairen. De tour is intimiderend voor de Palestijnse winkeliers.
In het verleden sloot Lelyla de winkel op zaterdag in verband met de settler tour, maar dat doet ze nu niet meer. Vanuit het principe van sumud (standvastigheid) vindt ze het belangrijk om juist ook op zaterdag in de souk te zijn. Ze herkent de meeste kolonisten. Sommigen veroorzaken veel overlast, ze vallen de winkeliers lastig en vernielen winkelwaar. Leyla wijst naar de Israëlische nederzetting die schuin boven haar winkel is gevestigd. De bewoners gooien afval naar beneden. De Palestijnse winkeliers hebben een net boven de winkelstraat gespannen om het op te vangen. Het is lastiger, zo vertelt Leyla, als er rioolwater naar beneden komt. Dat belandt in de souk: op de winkelwaar en op de winkelende mensen.
Vraagbaak voor andere vrouwen
Halverwege het gesprek komt een van de andere winkeliers binnen in verband met mogelijke problemen als gevolg van een geplande Palestijnse demonstratie. Als hij weer vertrekt, zegt Leyla dat haar relatie met de andere winkeliers nu goed is, maar dat er tot voor kort regelmatig mannen langskwamen in haar winkel om te vragen waarom ze niet thuis was en waar haar man was. Dat maakt haar kwaad: ‘Ik doe niks verkeerd, ik werk en ik hoop dat ik andere vrouwen kan inspireren om voor zichzelf te kiezen.’
‘Sinds ik hier werk, vragen vrouwen mij soms om hulp of advies. Ik vertel ze dat ze sterk moeten zijn, een baan moeten vinden en zich niet moeten laten gebruiken. Het is belangrijk om niet bang te zijn voor de mening van anderen of voor je familie. In de Palestijnse cultuur is eer belangrijk en het is aan de vrouwen om de familie-eer te bewaken. Vrouwen worden in onze cultuur anders behandeld dan mannen. In mijn ogen klopt dat niet, ik verzet me daartegen. Het is belangrijk om je eigen koers te varen, onafhankelijk te zijn en anderen te respecteren. Je moet jezelf goed leren kennen. Ik ben blij dat mij dat is gelukt in de laatste 15 jaar. Ik weet nu dat ik een sterke vrouw ben die nergens bang voor is. Ik heb mezelf ontwikkeld. Toen ik de winkel opende, sprak ik geen woord Engels, nu kan ik mezelf uiten en verstaanbaar maken. Dat ik heb geleerd door te praten met internationals.’
Te veel obstakels voor vrouwen
Leyla controleert haar telefoon om te kijken of er nieuws is over de demonstratie. Ze verontschuldigt zich en legt uit waarom het belangrijk is op de hoogte te blijven. Het Israëlische leger kan de souk afsluiten, en in dat geval moet ze met een omweg naar het busstation. Dan moet ze eerder vertrekken. En als er problemen ontstaan, moet ze weer een andere route nemen om niet in het geweld en het traangas terecht te komen.
Terwijl we praten over onderwijs voor vrouwen in Palestina – vijfenzeventig procent van de studenten op de universiteit van Hebron is vrouw – komt één van de andere winkeliers vertellen dat het leger gewelddadig heeft ingegrepen bij de demonstratie. Leyla maakt zich klaar om de winkel te sluiten en naar huis te gaan. Terwijl we samen haar winkelwaar binnenhalen zegt ze: ‘Het is onmogelijk om jouw leven met het mijne te vergelijken, wij Palestijnse vrouwen lijden onder de bezetting en daarnaast ben ik van mening dat er in deze samenleving nog te veel obstakels zijn voor vrouwen. Maar ik geloof dat het langzaamaan beter zal worden. Zolang we elkaar blijven steunen en niet bang zijn om ons uit te spreken, zullen we een manier vinden om onze situatie te verbeteren.’
De bovenstaande blog is gepubliceerd op 14 juli 2022 via PAX voor Vrede.
Tatreez en de Palestijnse identiteit
Voor veel Palestijnse vrouwen is tatreez een manier om geschiedenis vast te leggen, evenals het leven van de persoon die de ontwerpen draagt. De ontwerpen bevatten vaak thema’s en symbolen die relevant zijn voor de Palestijnse ervaring van vandaag, zoals verzet tegen de Israëlische bezetting.
Een zorgvuldig gemaakte tatreez-geborduurde thobe kan maanden duren om te maken en is vaak op maat gemaakt voor het persoonlijke verhaal en de oorsprong van de drager.
“Het vertegenwoordigt onze afkomst en geschiedenis, iets dat verder gaat dan hoe Palestijnen vandaag de dag worden gekarakteriseerd,” zegt Ghnaim.
Na de Palestijnse Nakba in 1948, toen meer dan 700.000 mensen werden verdreven uit hun huizen in heel Palestina, werd de kunst een symbool van verdrijving en verzet.
Vrouwen droegen hun thobes (traditionele geborduurde jurken) of droegen ze op hun rug als een verklaring van het zeer ‘bestaan’ van de dorpen waaruit ze waren verdreven. De traditionele borduurvaardigheden worden nog steeds doorgegeven en bewaard.
Historisch gezien varieerden tatreez-patronen van dorp tot dorp vanwege beperkt transport. Maar na 1948, toen mensen uit verschillende gebieden samen begonnen te wonen in vluchtelingenkampen, begonnen de onderscheidingen te vervagen.
De kunst speelt nog steeds een belangrijke rol in de Palestijnse diaspora, terwijl modeontwerpers en kunstenaars proberen de traditie levend te houden of deze volledig opnieuw uit te vinden.
Organisaties zoals The Thobe Project, gevestigd in de VS, blijven tatreez-vaardigheden onderwijzen en verspreiden over de diaspora. Hier zijn enkele scènes uit eerdere workshops die hebben geleid tot veel leren, verhalen vertellen en vreugde in de gemeenschap met geweldige mensen.
Tatreez is niet zomaar decoratie, maar een taal van symbolen, rijk aan kleur en textuur. Tatreez dient als een middel om alle Palestijnen te verenigen, geweven in hun liefde voor hun land, hun eer voor hun erfgoed en hun toewijding om hun oude cultuur te behouden.
Ondersteun Palestijnse non-profit ‘Vrouwen uit Hebron’
Internationale individuen en organisaties zijn essentieel voor het succes van hun coöperatie. Ben je op zoek naar een manier om te helpen? Hier zijn enkele ideeën:
- Bezoek hen als je in Palestina bent! Dit is een van de beste manieren om hun werk te ondersteunen. Zelfs als je niet van plan bent om iets te kopen, genieten we er nog steeds van om zoete thee te delen en in gesprek te gaan met nieuwe vrienden. Iedereen is altijd welkom.
- Producten bestellen. Het kopen van items die passen bij jouw behoeften en interesses is een investering in hun werk, net zozeer als het persoonlijk lonend kan zijn. Als je vrienden en kennissen kunt verzamelen voor een groothandelsbestelling, betekent dit ook dat zij lagere prijzen kunnen aanbieden voor items en je kunnen helpen bij het compenseren van de verzendkosten.
- Breng hen in contact met media. Als je bloggers, journalisten, filmmakers of fotografen kent die geïnteresseerd zijn in het behandelen van kwesties met betrekking tot Palestina, laat hen dan weten over de vrouwen uit Hebron. Zij kunnen zinvolle en unieke verhalen en interesses voor hen leveren, en uitgebreide mediadekking helpt hen bij het promoten van hun prachtig en belangrijk werk!
- Help ze distributeurs te vinden. Breng ze in contact met fairtrade-winkels en organisaties die Palestina ondersteunen in jouw gemeenschap. Cold-calling via internet is nooit zo effectief als iemand die de introductie zelf kan doen en ons kan helpen onze producten naar nieuwe netwerken te brengen.
- Ben je geïnteresseerd in vrijwilligerswerk? Neem contact op met Nawal en laat haar weten waarin je geïnteresseerd bent om vrijwilligerswerk te doen, welke vaardigheden en interesses je meebrengt, en je beschikbaarheid. Alvast bedankt!
Hun producten zijn (in beperkte mate) te bestellen via onze website.